Ekonomi/Finansta Değişen Dengeler-1

2013 Nobel Ekonomi Ödülü pek ender bir şekilde üç kişiye paylaştırıldı: E.F. Fama & L.P. Hansen & R.J. Shiller. Fama ve Hansen en çok Nobel ödülünün alındığı Chicago’dan, Shiller ise Yale’den. Ödüllerin sahipleri iki açıdan ilginç sayılabilir. Birincisi ve en önemlisi Fama ve Shiller’in finans çalışıyor olmaları. Yani aslında bu durum ikilinin Nobel alması ekonominin finansla barışması olarak kabul edilebilir. Çünkü ekonomi uzun yıllardır başta finans olmak üzere diğer bilimlere fazlasıyla sırtını dönmüştü. Ödülü ilginç kılan ikincisi neden ise, ödülün Fama ve Shiller gibi birbirine taban tabana zıt iki finans teorisini savunan akademisyene aynı anda gitmesi oldu. Shiller, 19 Ekim 2013’te New York Times’a verdiği bir mülakatta bu durumu “.. başka bir dine inanan iyi bir arkadaşınızın olması gibi bir şey. Aynı kilisede ibadet etmeseniz bile böyle bir arkadaştan çok şey öğrenebilirsiniz.”şeklinde ifade etti. Dolayısıyla, bu nereden bakılsa ilginç olan durum, ekonominin yaşadığı paradigma değişiminin bir nevi dışa yansıma oldu. Çünkü 2007 yılında başlayan küresel finansal kriz, gerek kapitalizmin gerekse de modern ekonomi öğretilerinin ciddi biçimde sorgulanmasına neden oldu. ABD Merkez Bankası Fed’e göre[1] ABD’de yaşayan insanların evlerinin toplam değeri 2006 yılının ilk çeyreğinde 22.7 trilyon dolar iken, bu değer % 29.7 düşerek 2011 yıl sonunda 16 trilyon dolar oldu. Yapılan birçok değerlendirmede, ekonomistler[2] ve ekonomik teoriler ağır eleştirilere maruz bırakıldılar: Eleştiriler, ekonomistlerin krizin gelişini önceden kestiremediği gibi bazı teorilerin belki krize sebebiyet verdiği ve daha da önemlisi hiçbirisinin bugün karşı karşıya kaldığımız durumda ne yapılması gerektiğini ortaya koyamadığı noktalarında yoğunlaştı. Fama bu resimde konvansiyoneli temsil ederken, Shiller ise değişen paradigmanın sesiydi. Böylece, Nobel Ekonomi Ödül Heyeti, bu taksimi yaparken değişen paradigmanın ekonomide daha fazla yer bulması gerektiği konusunda görüşünü ortaya koymuş oldu.
[Devam edecek...]

---

[1] www.federalreserve.gov/releases/z1

[2] Bu yazıda ekonomi ve iktisat; ekonomist ve iktisatçı eşanlamlı olarak kullanılmıştır.